‘Utrecht is geen Harrie’ is een initiatief van twee Utrechters tégen het voorstel voor wekelijkse koopzondagen, dat door op de agenda van de gemeenteraad is geplaatst door een aantal grote ondernemers en winkelcentrum Hoog Catharijne. Omdat zelfstandige en kleinere winkeliers én een heleboel inwoners van Utrecht het geenszins eens zijn met dat voorstel, verzamelt ‘Utrecht is geen Harrie’ handtekeningen die zullen worden aangeboden aan burgemeester Wolfsen. De petitie vind u hier: http://petities.nl/petitie/utrecht-is-geen-harrie
Hieronder vindt u onze oorspronkelijke mission statement, uit juni 2012:
De campagne ‘Utrecht wil elke zondag open’ probeert met flyers, spandoeken, vlaggen, zadelhoesjes, krantenadvertenties, YouTube-filmpjes en bioscoopreclames Utrecht ervan te overtuigen dat we met z’n allen heel graag wekelijkse koopzondagen in onze stad willen. Centraal in al die uitingen staat het getekende figuurtje Harrie, een kinderlijk mannetje met een ‘I ♥ Shopping’-t-shirt.
Volgens de mensen achter de campagne stelt Harrie de Utrechtse consument voor, “een vrolijke vent die wil kunnen winkelen wanneer hem dat uitkomt, dus op 52 zondagen per jaar” (AD Utrechts Nieuwsblad, 23-05-2012). Nu is het sowieso al raar om de Utrechter af te schilderen als een kinderlijke winkelverslaafde, maar de stelling wordt nog vreemder als je bedenkt dat 65% van de Utrechters zich in het referendum van 2005 tégen de verruiming van de zondagsopenstelling uitsprak.
Harrie spreekt dus zeer zeker niet voor de Utrechtse bevolking, maar voor wie dan wel? Achter de Harrie-campagne zit een klein groepje ondernemers, dat vooral opkomt voor de belangen van een aantal grote winkelketens en Hoog Catharijne/Corio. De wensen van de Utrechtse bevolking hebben er dus weinig mee te maken en Harrie is gewoon een marketingtool.
Deze ondernemers proberen hun voorstel voor wekelijkse koopzondagen op de agenda van de gemeenteraad te zetten door handtekeningen op te halen voor een burgerinitiatief. Op basis van diezelfde handtekeningen willen ze dan aantonen dat een meerderheid van de Utrechters nu vóór verruiming van koopzondagen is. Dat kan echt onmogelijk op die manier worden hardgemaakt, tenzij ze héél veel handtekeningen ophalen: in het referendum werden 45.310 stemmen vóór meer koopzondagen uitgebracht, en dat was alsnog een ruime minderheid. Er stemden toen maar liefst 86.368 mensen tegen, tegenstemmers die nu geheel niet gehoord worden.
Bovendien betreft het hier een burgerinitiatief met een enorm marketingbudget, waarbij mensen die hun handtekening zetten een flatscreen-tv of iPad kunnen winnen door een slagzin af te maken. Verder maakt de campagne onrechtmatig gebruik van het logo van Stadspromotie Utrecht, waardoor de suggestie wordt gewekt dat de gemeente een hand heeft in het initiatief (de gemeente heeft de mensen achter Harrie overigens hiervoor al op de vingers getikt). En het ergste: de mensen achter de campagne komen steeds met feiten die niet blijken te kloppen.
Zo beweert de campagne voor “een meerderheid van de Utrechtse winkeliers” te spreken, maar ook dat is niet waar. Dat de grote ketens meer koopzondagen willen geloven we graag, maar bij een eerste rondvraag (we zijn er nog mee bezig, de uiteindelijke resultaten volgen later) onder de zelfstandige winkeliers in de binnenstad, is gebleken dat zo’n driekwart van hen tégen wekelijkse koopzondagen is.
Het CPB heeft een paar jaar geleden becijferd dat wekelijkse koopzondagen gunstig kunnen zijn voor grote winkelketens, maar dat dat wel ten koste gaat van de kleinere zelfstandige winkeliers. De ketens krijgen namelijk meer gelegenheid om hun schaalvoordeel uit te buiten. In Amsterdam, waar sinds begin 2010 wekelijkse koopzondagen zijn, is te zien dat bij kleinere winkeliers de omzet niet of nauwelijks is gestegen. Daar staat tegenover dat ze wél meer kosten hebben met die extra dag.
En het zijn juist die zelfstandige winkeliers die ervoor zorgen dat de Utrecht uniek is wat het winkelaanbod betreft, want de ketens zitten tegenwoordig al overal. Daarom moeten vooral hún belangen worden meegenomen in deze kwestie, en daar lijken de mensen achter de Harrie-campagne volledig aan voorbij te gaan. De gemeente benadrukt dit nota bene zelf in de Economische Agenda 2012-2018: “Formulebedrijven als Hema, Blokker en The Sting hebben we nodig, maar het onderscheidend vermogen van ons aanbod zit bij het zelfstandige lokale ondernemerschap. Straten als Oudkerkhof, Lijnmarkt, Zadelstraat, Vinkenburgstraat en Schoutenstraat bevatten uniek en vernieuwend ondernemerschap, die we op een goede manier ruimtelijk moeten laten aansluiten op het bekende(re) A1 winkelrondje.”
De belangrijkste reden die de campagne aanvoert om de koopzondagen te verruimen, is dat Utrecht door de ‘oneerlijke concurrentie’ met Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, waar wel wekelijkse koopzondagen zijn, jaarlijks 250 miljoen euro aan omzet misloopt. Dat zou blijken uit het Koopstromenonderzoek 2011. Wie zelf de moeite neemt dat onderzoek te lezen, ziet echter dat daar iets heel anders in staat. Van concurrentie met die drie steden is nauwelijks sprake en Utrecht haalt juist relatief gezien enorm veel omzet van buiten de eigen gemeente binnen. In het AD Utrechts Nieuwsblad van 12-06-2012 werd door de onderzoekers bevestigd dat er zeker geen sprake is van 250 miljoen euro omzetverlies door een gebrek aan wekelijkse koopzondagen en dat er bovendien niet kan worden aangetoond dat wekelijkse koopzondagen voor een significante omzetstijging zorgen.
De enige argumenten die de Harrie-campagne dus overhoudt zijn de omzetstijging voor de grote winkelketens en het feit dat een deel van de Utrechters graag elke zondag wil kunnen winkelen. Dat zijn op zich prima redenen, maar de vraag is of het opweegt tegen de negatieve effecten voor de kleinere zelfstandige winkeliers, het verdwijnen van de laatste drie rustige dagen per maand (en dat dan slechts tien maanden per jaar) en alle Utrechters die tégen meer koopzondagen zijn.
Daarom is het van belang dat de campagne en het politieke proces nauwlettend worden gevolgd én dat we aan de gemeenteraad laten zien dat Harrie bij lange na niet voor heel Utrecht spreekt. Dit is geen daadwerkelijk burgerinitiatief, dit zijn een aantal grote spelers die met veel geld het democratische proces proberen te beïnvloeden. Teken daarom de petitie, like ons op Facebook, volg ons op Twitter en hou deze pagina in de gaten voor het laatste nieuws.
Want Utrecht is geen Harrie.
Utrecht is geen Harrie 